Amoniak – na pozór niegroźny mieszkaniec domu
Żyjący na przełomie XV i XVI wieku medyk z Bazylei, znany
szerzej jako Paracelsus, powiedział kiedyś, że wszystko jest trucizną i... nic
nie jest trucizną. Tylko dawka czyni, że dana substancja nie jest trucizną
(łac. Dosis facit venenum). I miał rację. Nawet jedna z najsłynniejszych
trucizn w historii, cyjanek, który został podany Sokratesowi w karze za jego „niepraworządne”
nauki, w niewielkich ilościach jest zupełnie nieszkodliwy. Przecież znajduje
się w pestkach jabłek, a któż z nas w swoim życiu nie połknął przynajmniej kilku?
I jakoś żyjemy.
Dokładnie tak samo jest z amoniakiem, który jest
wykorzystywany na przykład do pieczenia ciastek (nadaje im chrupkości). No cóż... w sklepie można go kupić na półce w dziale spożywczym...
Amoniak (nazwa systematyczna azan) jest nieorganicznym
związkiem chemicznym azotu i wodoru, a jego skrót to NH3. W naturze
występuje w dużych ilościach, jest bowiem produktem gnicia substancji
białkowych (czyt. zwierząt, owadów). Jest jednym z podstawowych surowców niemal
wszystkich dziedzin przemysłu, od nawozów, przez materiały wybuchowe, po
żywność... W niewielkich ilościach jest zupełnie nieszkodliwy, bowiem świetnie
sprawdza się w domu, choćby do usuwania plam czy pozbywania się nieprzyjemnych
zapachów... Od XVIII do XIX wieku bardzo popularne były sole trzeźwiące,
również oparte na amoniaku (swoją drogą chyba nikt nie przeprowadził badań nad wpływem soli trzeźwiących na zdrowie ludzi żyjących w tamtym okresie)...
Zatem diabeł nie taki straszny jak go malują, ale...
W formie gazowej amoniak jest wyjątkowo reaktywny i stanowi
zasadowe zanieczyszczenie atmosfery, do której uwalnia się zarówno w sposób naturalny
(np. gnicie), jak i na skutek działalności ludzkiej. Największym „eksporterem” amoniaku
są hodowle zwierząt, w związku z czym najbardziej narażeni na nadmierne
stężenie amoniaku są osoby pracujące lub mieszkające w pobliżu np. chlewni. Ale
źródłem amoniaku są też procesy przemysłowe, a zwłaszcza spaliny samochodowe.
Niestety wraz z rozwojem cywilizacji, wzrastała ilość amoniaku uwalnianego do powietrza,
choć sytuację zaczęto normować w latach 1990-2010 (emisja zmniejszyła się o ok.
28%). Tak czy owak amoniak nadal jest bardzo groźny, choć oczywiście w
odpowiednich stężeniach, a zatem powyżej 25 ppm. Poniżej tego stężenia człowiek
wyczuwa jedynie jego charakterystyczny zapach.
Amoniak wchłania się przed drogi oddechowe i skórę. Ponieważ
piszemy głównie o zanieczyszczeniu powietrza w domu, skupimy się na tym, jak
amoniak może negatywnie wpłynąć właśnie w kontakcie domowym. Choć śmiertelne
zatrucie amoniakiem w domu jest mało prawdopodobne, to może on istotnie
podrażnić drogi oddechowe, podrażnić oczy, wywołać kaszel i ból gardła. Zwłaszcza
jeśli się nim „sztachniemy” – np. myjąc okna (znajduje się w preparatach do czyszczenia
okien), myjąc podłogę czy łazienkę (środki czystości) a przede wszystkim... farbując włosy. Oczywiście
te z dodatkiem amoniaku. Producenci, którzy NIE stosują amoniaku oczywiście
poinformują o tym (chwyt marketingowy) na opakowaniu. Zresztą w zakładach
fryzjerskich ten charakterystyczny zapach pochodzi m.in. właśnie z tego
związku...
Amoniak w farbach do włosów ma za zadanie spulchnić je, a
przez to sprawić, że łatwiej przyjmą wybrany kolor. W niewielkich stężeniach i
rzadko – spoko, ale gdy farbujemy włosy często, warto zastanowić się dwa razy
nad zabiegiem, zwłaszcza dotyczy to kobiet w ciąży (swoją drogą nawet jeśli
farba nie zawiera amoniaku, to zawiera MEA, czyli monoetyloaminę, również
toksyczną). Amoniak w farbie nie zabije, nie sprawi, że wylądujesz w szpitalu,
ale podrażni, zaogni, spowoduje silne pieczenie i dyskomfort.
Na amoniak, podobnie
jak inne szkodliwe składniki powietrza, najbardziej narażone są dzieci i zwierzęta,
które szybciej oddychają, są „blisko podłogi”, i są najbardziej podatne na
oddziaływanie chemicznych oparów.
Zatem wszystko dla ludzi, ale w odpowiednich ilościach i
stężeniach. A w oczyszczaniu powietrza z amoniaku, formaldehydu, ksylenu, toluenu
czy benzenu na pewno nie zaszkodzi dobrej jakości oczyszczacz powietrza.
Ciekawe linki:
http://pl.emed.org.ua/10036-toksyczno%C5%9B%C4%87-amoniaku-pierwsza-pomoc-przy-g%C5%82wnym
http://www.komoryzamrazarek.lampyzyrandole.com/
http://www.mardar.pl/pl/strona/amoniak/
https://powietrze.uni.wroc.pl/base/t/amoniak-NH3
http://www.poradnikzdrowie.pl/uroda/wlosy/Farbowanie-wlosow-w-ciazy-czy-jest-bezpieczne_37258.html
Komentarze
Publikowanie komentarza